2011-02-10
Jak wspierać rozwój młodego człowieka?
- Jak traktuje się dzieci, takie one są. Tak naprawdę, każde dziecko jest inteligentne. Rodzi się wyposażone we wszystkie potrzebne mu zasoby i możliwości. To od nas nauczycieli zależy, czy dziecko pozna siebie od jak najlepszej strony – uważa Joanna Piasta-Siechowicz, Dyrektor Szkoły Podstawowej w Ostojowie. „Każde dziecko ma prawo być zdolne i mądre”, „Jakość pierwszych edukacyjnych doświadczeń ma kapitalne znaczenie dla dalszej szkolnej i życiowej kariery ucznia” – to tylko dwa z wielu założeń projektu „Pierwsze uczniowskie doświadczenia drogą do wiedzy”, opartego na modelu edukacji teorii Inteligencji Wielorakich Howarda Gardnera.
Nazwa teorii brzmi trochę skomplikowanie, jednak sama jej istota taka nie jest. Dariusz Dąbek – zarządzający projektem, Joanna Piasta-Siechowicz oraz dr Iwona Czai-Chudyba z Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie zaprezentowali ten model nauki na konferencji edukacyjno-informacyjnej w Rzeszowie. Posłanka Renata Butryn - wieloletni nauczyciel i członek sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, przywitała uczestników i podziękowała organizatorom za ich wkład w rozwój oraz edukację młodego człowieka.
Projekt „Pierwsze uczniowskie doświadczenia drogą do wiedzy” współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej. Objął sześć województw, w tym woj. podkarpackie. Wdrożony jest w ponad 2,5 tys. szkół.
Teoria Inteligencji Wielorakich – co to takiego?
Howard Gardner w 1983 roku w książce „Ramy umysłu” zaprezentował własną teorię inteligencji. Stwierdził, że zdolności człowieka są nierozerwalnie związane z kontekstem, w którym żyjemy (szkoła, rodzina, przyjaciele, warunki w domu itp.) i przedmiotowymi zasobami, które mamy do dyspozycji (np. wrodzone zdolności, indywidualne doświadczenia). Wprowadził określenie inteligencje wielorakie. Każde dziecko więc wykazuje zdolności i każde w innych dziedzinach. Wyodrębnił następujące inteligencje:
- językową (rozumienie i nadawanie mowy)
- matematyczno-logiczną (rozumienie abstrakcyjnych relacji i posługiwanie się nimi)
-wizualno-przestrzenną (spostrzeganie, transformowanie i odtwarzanie informacji wzrokowych)
- muzyczną (tworzenie i rozumienie znaczenia dźwięku)
- kinestetyczną (wykorzystanie własnej motoryki i zdolności manipulowania przedmiotami)
- naukową (zainteresowanie naukami przyrodniczymi i ścisłymi)
- interpersonalną (rozpoznawanie i odróżnianie uczuć oraz przekonań innych ludzi)
- intrapersonalną (rozpoznawanie własnych uczuć i pragnień)
Jak wykorzystać Teorię Gardnera?
Najpierw uczniowie dokonują wyboru preferowanych czynności w uczeniu się np. lubię czytać, słuchać opowiadań, rozwiązywać zagadki, zadawać dużo pytań. Nauczyciele analizują wybory uczniów i rozpoczynają obserwacje. Oczywiście z pomocą rodziców, którzy wypełniają ankietę preferencji dziecka np. moje dziecko lubi sport, bawić się układankami, szybko zapamiętuje melodię. Następnie dostosowane jest środowisko szkolne do rodzaju aktywności dziecka np. indywidualne stanowiska komputerowe, tablice interaktywne, w każdej sali biblioteczki dla ucznia i nauczyciela, środki dydaktyczne rozwoju dużej i małej motoryki (hamaki, koła manipulacyjne, półkule sensoryczne). Zajęcia organizowane są wg harmonogramu:
- zajęcia poranne w grupie świetlicowej - stymulujące procesy poznawcze i wzmacniające koncentrację uwagi
- po zajęciach obowiązkowych - popołudniowe ćwiczenia relaksacyjne i korekcyjne
- zajęcia pozalekcyjne ukierunkowane na rozwój zdolności, wspomaganie słabych stron ucznia, terapię indywidualną i grupową
Kolejnym etapem jest dostosowanie zadań w obrębie nauczanego przedmiotu. Przykład ćwiczeń na lekcji języka polskiego z podziałem na inteligencje:
- językowa – czytanie, mówienie, dyskusja, argumentowanie, zabawa w dziennikarza, redagowanie gazetek, wywiady z ludźmi, układanie wierszy, zagadki, żarty słowne
- matematyczno-logiczna – gry logiczne, abstrahowanie, wnioskowanie, projektowanie, tworzenie hipotez, planowanie wycieczek, porównywanie, ocena, segregowanie, przeliczanie
-wizualno-przestrzenna – poznawanie i analiza dzieł sztuki, wyobrażanie sobie, szkicowanie, opisywanie ilustracji, zabawa w pokazywanie i naśladowanie, graficzne prezentowanie informacji
- muzyczna – rytmiczne recytowanie tekstów, nauka przyśpiewek ludowych, słuchanie muzyki podczas uczenia się, pisanie tekstów do melodii
- kinestetyczną – doskonalenie komunikacji za pomocą gestów, mowy ciała, odtwarzanie ról, zadania aktorskie, opowieści ruchowe, taniec
- przyrodnicza – obserwacja, doświadczenia, formułowanie pojęć, pisanie opowiadań np. o drodze kropli wody w przyrodzie, kształtowanie postaw proekologicznych, pantomima
- interpersonalna – zabieranie głosu, dołączanie do grupy, dyskusja, gry z regułami, kształtowanie tożsamości społecznej, praca w grupach
- intrapersonalna – własne zdanie, samodzielna praca, wskazywanie wartości, odkrywanie celów działania, czytanie biografii, snucie macie, tworzenie własnego opisu, udział w warsztatach psychologicznych, prowadzenie dziennika
