Wśród organizacji społecznych działających na terenach wiejskich na szczególna uwagę zasługują Ochotnicze Straże Pożarne. Choć formalnie posiadają status stowarzyszeń to jednak nie należą do typowych organizacji pozarządowych. Dzięki wyjątkowemu charakterowi działalności, ukształtowanemu przez wiele lat obecności na terenach wiejskich, Ochotnicze Straże Pożarne zyskały sobie sympatię, szacunek oraz zaufanie mieszkańców wsi.
Podstawowym zadaniem Ochotniczych Straży Pożarnych jest walka z pożarami, klęskami żywiołowymi oraz innymi miejscowymi zagrożeniami. Ale na tym nie kończy się aktywność OSP na rzecz lokalnej społeczności. Od lat bowiem w wielu małych miejscowościach pełni rolę swoistego centrum kultury. I nie zmienia tego nawet stale rosnąca ilośc organizacji pozarządowych, zajmujących się działalnością kulturalno – oswiatową.
W jednostkach OSP powstają sekcje sportowe, zespoły taneczne , orkiestry strażackie, zespoły instrumentalno – wokalne bądź świetlice środowiskowe. W ich strukturach działają również Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze, w których dzieci ucząc się od podstaw strażackiego rzemiosła, podnoszą swoją sprawność fizyczną oraz wyrabiają w sobie takie cechy jak: odpowiedzialność, dyscyplina czy opanowanie.
OSP INKUBATOREM PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
Ochotnicze Straże Pożarne są więc naturalnym „inkubatorem przedsiębiorczości” - miejscem, gdzie mieszkańcy wsi moga podejmować nowe, ciekawe inicjatywy. Ich siła często polega na tym, że przyciąga lokalnych liderów – prężnie działających, aktywnych ludzi. Członkowie OSP uczestniczą w jej strukturach dobrowolnie i nie otrzymuja z tego tytułu żadnego wynagrodzenia. Zyskują natomiast coś innego, nieprzeliczalnego na pieniądze – ich społeczna działalność budująca siłe lokalnej społeczności budzi szacunek i respekt mieszkańców – jest zatem powodem do dumy i satysfakcji.
Liczba jednostek OSP w kraju stale się powiększa. Według oficjalnych danych OSP liczą prawie 700 tyś. członków. Najbardziej popularne są w regionach wschodnich Polski – miejscach o bardziej rolniczym charakterze i rozdrobnionej sieci osadniczej i komunikacyjnej. Najwięcej jednostek można spotkać w województwie lubelskim , podlaskim oraz swiętokrzyskim. Utrzymanie OSP spoczywa głównie na samorządach. Otrzymują dodatkowo wsparcie Związku Ochotniczych Straży Pożarnych, spadki i darowizny, a także dochody ze zbiórek publicznych lub wynajmu lokali. Po przyjęciu Polski do Unii Europejskiej, ZOSP RP rozpoczął budowę 480 w pełni skomputeryzowanych centrów oświatowo – kulturalnych, w których organizowane są np. Szkolenia dla mieszkańców wsi. Sytuacja finansowa więksości z nich jest stabilna, dzięki czemu mogą dalej wykonywać swoją niezwykle użyteczna pracę.