2012-01-16
Rok 2012 - Rokiem Janusza Korczaka
„Jestem nie po to, aby mnie kochali i podziwiali, ale po to, abym ja działał i kochał. Nie obowiązkiem otoczenia pomagać mnie, ale ja mam obowiązek troszczenia się o świat, o człowieka." Janusz Korczak
We wrześniu Sejm podjął uchwałę ustanawiającą rok 2012 Rokiem Janusza Korczaka. Zabiegał o to Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak. W 2012 roku przypadają dwie ważne rocznice związane z postacią Janusza Korczaka:
70. rocznica śmierci w obozie zagłady w Treblince i 100. rocznica założenia przez niego Domu Sierot przy ulicy Krochmalnej w Warszawie (obecnie Jaktorowskiej).
W uzasadnieniu wniosku o ustanowieniu roku 2012 Rokiem Janusza Korczaka napisano, że "traktował dzieci nie tylko jako przedmiot troski ze strony dorosłych, ale przede wszystkim głosił i realizował w praktyce ideę respektowania praw i interesów dzieci, ich samostanowienia oraz emancypacji". Podkreślono również, że wierność swoim poglądom potwierdził własnym życiem, bowiem wraz ze swoimi wychowankami zginął w komorze gazowej niemieckiego obozu zagłady w Treblince.
Janusz Korczak urodził się 22 lipca w 1878 lub 79 roku w Warszawie w zamożnej, postępowej rodzinie żydowskiej, związanej z kulturą i obyczajowością polską. Naprawdę nazywał się Henryk Goldszmidt. Jego ojciec był adwokatem, a dziadek chirurgiem. Do szkoły zaczął uczęszczać w 1886 roku, ale nie wspominał jej pozytywnie. Surowość i nudność towarzyszące jego edukacji opisał w książce „Kiedy znów będę mały”. Pierwsze myśli o reformach wychowania zaczynają się w nim budzić około piętnastego roku życia. Po śmierci ojca Henryk walczył o skromny byt dla rodziny, udzielając korepetycji. Już jako uczeń bardzo dużo tworzył, pisał do gazet, brał udział w konkursach literackich. Jednak mimo niewątpliwych zdolności literackich zdecydował się zdawać na wydział lekarski Cesarskiego Uniwersytetu Lekarskiego. W 1899 wygrał jeden z konkursów literackich podpisany pseudonimem - Janusz Korczak. W 1900 ukazał się cykl siedmiu artykułów pt. „Dzieci i wychowanie”. Dyplom lekarza otrzymał w 1905 roku 23 marca. Pomimo wykonywanej pracy nie porzucił myśli o reformie wychowania, dając temu dowód w krytycznym artykule „Szkoła współczesna.” Leczył ludzi z pasją, pomagał biednym, był uznanym i popularnym lekarzem. W 1912 roku został dyrektorem Domu Sierot, a w 1913 odbyło oficjalne otwarcie ośrodka. Korczak stopniowo przekształcił Dom Sierot w społeczeństwo dziecięce zorganizowane na zasadach sprawiedliwości, braterstwa, równych praw i obowiązków. Stworzył system wychowawczy, w którym każde dziecko stało się gospodarzem, pracownikiem i kierownikiem. Z czasem sytuacja finansowa ośrodka zaczęła się gwałtownie pogarszać. W tym czasie Korczak kilkakrotnie wyjeżdżał do Palestyny. W 1939 roku wybucha II Wojna Światowa , w czasie której kilka razy był aresztowany. Wracał jednak do domu, w którym przebywało wówczas około 500 osób. Brak środków i warunków do opieki medycznej powodowały wysoką śmiertelność wśród dzieci. Sam również zachorował, opiekowała się nim wówczas matka, która wskutek zarażenia się tą samą chorobą zmarła 6 sierpnia 1942 roku. Wszyscy opiekunowie i mieszkańcy Domu Sierot (około 300 osób) zostali wywiezieni do Treblinki i słuch po nich zaginął.